TÜRKİYE’DE GÖRÜLEN RÜZGARLAR Orta kuşakta görülen şiddetli rüzgârlar (cephesel fırtınalar, oraj, hortum vb.), coğrafi konum özelliklerinden dolayı Türkiye’de de etkili olmaktadır. Bunların dışında yerel rüzgârlar (lodos, poyraz, fön vb.), çeşitli zamanlarda ve farklı bölgelerimizde kuvvetli fırtınalara dönüşebilmektedir. Bu rüzgârlar, sonuçları itibarıyla canlı ve cansız çevreye büyük zararlar vermekte, büyük can

HORTUM (TORNADO) Sıcak ve nemli hava kütlesinin hızlı bir biçimde dönerek yükselmesi sonucu hortum (tornado) oluşur. Hortumlar, çok soğuk ve kuru olan polar (kutbi) hava kütlesi ile çok sıcak ve nemli olan tropikal hava kütlesinin karşılaşma alanlarında oluşur. Dönerek yükselen bu hortumlar, geçtikleri yerlerde genellikle afet oluşumuna neden olur. Her

KASIRGA Fırtınalar; oluştuğu bölgeler, esiş hızları, bıraktığı yağış miktarı ve neden olduğu yağış türlerine göre çeşitli isimler alır. Fırtınaların en hızlı gelişen ve en yıkıcı etkiye sahip olanına kasırga denir. Daha çok tropikal bölgelerde etkili olan ve sel oluşumuna neden olabilecek kadar fazla yağış bırakan kasırgalar, ağaçları kökünden sökerek araçları

FIRTINA Şiddetli rüzgârlar, sonuçları itibarıyla zaman zaman afetlere yol açabilmektedir. Bu tür afetler değerlendirilirken o yerin coğrafi özellikleri, rüzgârın esme zamanı, hızı ve yönü de birlikte değerlendirilmelidir. Bu bağlamda yerel rüzgârlar (meltem, fön vb.), genel hava dolaşımına bağlı oluşan rüzgârlar (alize, batı rüzgârları vb.) ve fırtına sistemleri içinde değerlendirilen rüzgârlar

RÜZGAR ÇEŞİTLERİ Etki sahası, yön ve esme sıklığı bakımından rüzgârlar; sürekli, mevsimlik ve yerel rüzgârlar olmak üzere üçe ayrılır. SÜREKLİ RÜZGARLAR Sürekli rüzgârlar, sürekli basınç merkezleri arasında yıl boyunca aynı yönde eser. Etkiledikleri karaların kıyılarına genellikle yağış bırakır. Okyanus akıntılarının yönlerini etkiler. Alize, batı ve kutup rüzgârları olarak üçe ayrılır

RÜZGARLAR Rüzgâr, basınç farkına bağlı olarak oluşan yatay hava hareketidir. Rüzgârlar, yüksek basınç alanlarından alçak basınç alanlarına doğru hareket eder. (Görsel 1.76.). Rüzgârların bazı coğrafi olayların meydana gelmesinde önemli etkileri vardır. Sıcaklığı düşürmesi veya arttırması, bulutların taşınarak yağış oluşturması, hızı yüksek rüzgârların hasarlara yol açması, tarım ürünlerini olgunlaştırması vb. durumlar

BASINÇ Dünya’yı çepeçevre saran atmosfer tabakası çeşitli gazlardan oluşmuştur. Hava küreyi oluşturan bu gazların bir ağırlığı vardır. Yer çekiminin etkisiyle atmosferi oluşturan gazların yeryüzüne uyguladığı kuvvete atmosfer basıncı denir. Atmosfer basıncı yere ve zamana bağlı olarak değişmektedir (Tablo 1.8.). YÜKSELTİ Basınç değerleri yükseltinin artmasına bağlı olarak azalır (Görsel 1.71.). Bu

SICAKLIK DAĞILIŞINI ETKİLEYEN FAKTÖRLER GÜNEŞ Atmosferdeki ve yeryüzündeki temel sıcaklık kaynağı Güneş’tir. Güneş olmasaydı yeryüzündeki sıcaklık -273 °C civarında olurdu. Güneş’ten gelen enerji miktarı değişmektedir. Güneş lekelerindeki (Görsel 1.61.) büyüme ve küçülmeler, Dünya’nın Güneş’e olan mesafesindeki değişmeler Güneş’ten gelen enerji miktarını da etkileyebilmektedir. Dünya, Güneş’e en yakın olduğu tarihte (3

ÜLKEMİZDE GÖRÜLEN İKLİM TİPLERİ Ülkemiz, mutlak konumu itibarıyla Akdeniz iklim kuşağı içinde yer alır. Bu kuşakta olmasına rağmen kısa mesafelerde yükseltinin çok fazla değişmesi, denizellik-karasallık ve dağların uzanış doğrultusu gibi faktörlerin etkisi ile ülkemizde çeşitli iklim tipleri ortaya çıkmıştır. Fakat yukarıdaki faktörlerin etkisiyle bu iklimlerin içinde geçiş iklimleri de oluşmuştur.

ÜLKEMİZDE İKLİM Mutlak ve göreceli konum, ülkemizin iklim özelliklerini etkileyen iki önemli faktördür. Türkiye; mutlak konumuna bağlı olarak Kuzey Yarım Küre’de, Yengeç Dönencesinin kuzeyinde ve orta kuşakta bulunur (Görsel 1.117.). Bu durumun etkileri şunlardır: • Güneş ışınları hiçbir zaman dik açıyla düşmez. • Yıl boyunca Güneş ışınlarının yere düşme açısı